Sobór Powszechny Watykański II wyraźnie spotęgował w Kościele katolickim pragnienie jedności, o którą Chrystus prosił Ojca w godzinie rozstania się z uczniami. Jesteśmy świadomi, że powrót do pełnej jedności wymaga wielkiej pokory i miłości, odwagi i nadziei.
Jan Paweł II, Przemówienie w czasie spotkania ekumenicznego w rezydencji prymasa Polski, Warszawa 1983.
11 października 1962 roku, po 45 miesiącach przygotowań, nastąpiło otwarcie Soboru Watykańskiego II, czyli sobór powszechny Kościoła katolickiego otwarty 11 października 1962 przez papieża Jana XXIII, zakończony 8 grudnia 1965 przez papieża Pawła VI. Obrady biskupów całego katolickiego świata obejmowały lata 1962-1965 i przygotowywały Kościół do podjęcia wyzwań epoki oraz dialogu ze współczesnością. Sobór ten zapoczątkował wielką odnowę Kościoła katolickiego. Otworzył też wspólnotę na dialog ekumeniczny i wprowadził reformę liturgii. We wszystkich pracach soborowych brał udział 42-letni biskup z Polski, Karol Wojtyła. Już w grudniu 1959 roku pisemnie przedstawił komisji przygotowującej Vaticanum Secundum tekst o kryzysie humanizmu, a na soborze zabierał głos m. in. w debatach na temat reformy liturgicznej, dialogu, wolności religijnej, objawienia oraz Kościoła jako ludu Bożego. Po zakończeniu drugiej sesji, w dniach od 5 do 15 grudnia 1963 roku biskup Karol Wojtyła uczestniczył wraz z innymi ojcami soborowymi w pielgrzymce do Ziemi Świętej. Pobyt rozpoczął się od Jerozolimy a zakończył w Galilei i zrobił na młodym biskupie ogromne wrażenie.
Sobór Watykański II obejmował 4 sesje. W obradach uczestniczyło łącznie 3058 ojców soborowych i grono ekspertów. Obradom przysłuchiwali się audytorzy (siostry zakonne i katolicy świeccy) oraz obserwatorzy ze środowisk chrześcijańskich.